Działalność sądów w Polsce

Działalność sądów w naszym kraju określa konstytucja. Zgodnie z nią mamy cztery rodzaje sądów. Jest to Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne i sądy wojskowe. Sądy są niezawisłe, czyli niezależne od innych organów władzy. Z tego powodu władzę w Polsce możemy podzielić na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. W każdym kraju demokratycznym sądy muszą być niezależne. To zresztą jest jeden z wyznaczników demokracji. Oczywiście nie zawsze tak było i wciąż tak jeszcze nie jest. Politycy maja dziwną skłonność w ingerowanie we władzę sądowniczą. Na szczęście w państwach demokratycznych nie mają szerokiego pola do popisu w tym zakresie. Dzieje sądów sięgają starożytności. Trudno jednak mówić wtedy o niezawisłości sądów oraz trójpodziale władzy. Prawo, wydawanie wyroków należało wtedy do władcy, króla czy cesarza i to on ostatecznie decydował o wydawaniu wyroków. Tak było jeszcze w średniowieczu. Król był postrzegany jako pomazaniec boży i system sądowniczy spoczywał w jego rękach. Z biegiem czasu ta władza była ograniczana. Dopiero jednak w oświeceniu wprowadzono trójpodział władzy i można od tego czasu mówić o budowaniu nowego wymiaru sprawiedliwości. W naszym kraju zwykły obywatel jest zainteresowany przede wszystkim sądami powszechnymi, które dzielą się na rejonowe, okręgowe i apelacyjne. Sądy dzielą się na różne wydziały i rozstrzygają sprawy, które leża w ich kompetencjach. W sądach rejonowych które są przewidziane dla jednej kilku gmin, funkcjonuje przede wszystkim wydział cywilny i karny. Jest też możliwość utworzenia wydziału do spraw nieletnich, gospodarczego, ksiąg wieczystych oraz pracy i ubezpieczeń społecznych. Jeśli ktokolwiek nie jest zadowolony z orzeczenia wydanego w sądzie pierwszej instancji może udać się do sądu okręgowego, który rozpatruje apelacje od orzeczeń sadów rejonowych. Natomiast sąd apelacyjny rozpatruje odwołania od orzeczeń sadów okręgowych. Sąd apelacyjny nie rozpatruje sprawy od nowa, a jedynie stwierdza, czy orzeczenie sądy było wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Jeśli tak się nie stało następuje kasacja wyroku. Natomiast kasacje od wyroków sądów apelacyjnych rozpatruje Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy zajmuje się także podejmowaniem uchwał, które mają wyjaśnić, zinterpretować istniejące przepisy prawne. Do jego zadań należy też stwierdzenie ważności wyborów: do sejmu i senatu, na prezydenta oraz stwierdzenia ważności przeprowadzonego referendum. Ważną rolę w Polsce odgrywają sądy administracyjne. Ich zadaniem jest kontrolowanie organów publicznej administracji i rozstrzyganie sporów kompetencyjnych. Innymi słowy sąd administracyjny może sprawdzić, czy konkretna decyzja administracyjna została wydana zgodnie z istniejącymi przepisami prawnymi. Spod jurysdykcji tradycyjnego sadownictwa jest wyjęte wojsko. Do rozstrzygania tych spraw jest powołane sądownictwo wojskowe. Tak jest zresztą w wielu krajach. To normalne, bo specyfika tych spraw jest zupełnie inna. Na przykład w czasie wojny nie można spraw sądowych rozstrzygać w taki sam sposób. Obowiązują inne zasady. Z tego powodu sądownictwo wojskowe jest sądownictwem oddzielnym, chociaż zakres ich działań ciągle się kurczy.

Comments are closed.