Kontrola społeczna władzy

To bardzo ważne, żeby społeczeństwo było świadome swoich praw i zaangażowane w kontrolowanie władzy, gdyż tylko rządzący, którzy czują, że inni patrzą im na ręce, czują się faktycznie zobligowani do przestrzegania pewnych zasad. Oczywiście nie wszystkie dojrzałe demokracje mają takie same zasady, ale pewne pryncypia prawne absolutnie nie mogą być pominięte przy tworzeniu współczesnego zdrowego państwa. Do takich fundamentów zaliczyć trzeba przede wszystkim trójpodział władzy, gwarantujący wzajemne uzupełnianie się kompetencjami niezależnych organów władzy publicznej i jednocześnie umożliwiający im wzajemne kontrolowanie się.

Oczywiście kluczem do sukcesu takiego trójpodziału władzy jest wyraźne rozgraniczenie kompetencji poszczególnych organów i takie obsadzanie stanowisk, by osoby wpływające wyraźnie na władzę ustawodawczą czy wykonawczą, nie mieli jeszcze możliwości nakładania presji na sądy i sędziów. To bardzo ważne, by sądy były całkowicie niezawisłe i wolne od nadania politycznego, gdyż w ostatecznym konflikcie między partiami prawnymi lub rządem a obywatelami, ostatecznie to sądy mają rozstrzygać. Podobnie ma się kwestia kontroli ustawodawcy, który z racji posiadania kompetencji ustawodawczych i ustrojodawczych powinien być jeszcze przez kogoś weryfikowany na okoliczność przestrzegania najważniejszych aktów normatywnych państwa, czyli konstytucji.

Tylko prawo do ostatecznego zweryfikowania działań Prezydenta oraz rządu przez niezawisły skład sędziowski Trybunału Konstytucyjnego jest w warunkach całkowicie liberalnej i nowoczesnej demokracji gwarantem, że rządzący nie pójdą w swoich reformach za daleko. Niestety przy odpowiednim poparciu w parlamencie i w społeczeństwie, możliwe jest przeprowadzenie zupełnie nowej Konstytucji, która ostatecznie zmieni te reguły i skutecznie zniweluje wpływ pozostałych władz, dając pełnie przywilejów i kompetencji w rękach jednej grupy sprawującej władzę. Niestety sprytnie postępujący politycy są w stanie całkiem skutecznie przekonać społeczeństwo do konieczności dokonania pewnych zmian, nawet bardzo daleko idących, a mających na celu osłabienie pozostałych ośrodków władzy.

Społeczeństwo często może sobie nawet nie zdawać, na jak wiele dekad taka zmiana będzie determinowała ich rzeczywistość polityczną, dlatego pilnowanie silnego trójpodziału władzy i równowagi pomiędzy nimi, powinno leżeć w interesie absolutnie każdego uczestnika tego systemu. Ostatecznie nie tylko w Konstytucji zapisana jest suwerenność Narodu w stanowieniu o swojej przyszłości, więc w przypadku drastycznego naruszenia praw Narodu lub nieposłuszeństwa i agresji władz, to Naród może demonstrując swoje niezadowolenie doprowadzić do odsunięcia danych ludzi od władzy. Oczywiście niekiedy taka walka staje się bardzo brutalna i wymaga wielu ofiar oraz wielkich poświęceń. Ale w krajach o mocno ugruntowanej pozycji demokracji na arenie międzynarodowej przeważnie skompromitowani rządzący w obliczu wielkich protestów społecznych czują brak swojej legitymizacji i usuwają się ze stanowisk.