Zakres zdolność do czynności prawnych osób fizycznych
Zarówno pojęcia ubezwłasnowolnienia jak również pojęcie zdolności do czynności prawnej to pojęcia stricte związane z prawem cywilnym, czyli dość często określanym jako prawo dnia codziennego. Dlaczego? Bo o ile jesteśmy sobie w stanie wyobrazić człowieka, który przez całe swoje życie nie wchodzi w stosunki np. karno-prawne to nie ma osoby, która nie miałaby do czynienia z prawem cywilnym.
Przygoda z prawem cywilnym zaczyna się każdemu z nas w momencie narodzin a kończy w momencie śmierci. Zatem prawo cywilne to gałąź prawa, z którą jesteśmy związani przez całe swoje życie i dlatego też warto zwrócić uwagę na podstawowe zagadnienia w tym zakresie.
Przez pojęcie zdolności do czynności prawnej należy rozumieć zdolność do dokonywania czynności prawnych poprzez składanie oświadczeń woli, które to czynności będą wywoływać określone skutki prawne. Innymi słowy to zdolność do tego, aby człowiek własnym zachowaniem i w swoim imieniu dokonywał czynności prawnych, z którymi będą wiązały się określone skutki.
Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny – osoba fizyczna, czyli każdy człowiek, może posiadać pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych, ale może jej także nie posiadać w ogóle, wówczas mówimy o braku zdolności do czynności prawnych.
Pełną zdolność do czynności prawnych posiada osobą, która jest pełnoletnia. Przyjmuje się, że pełnoletność osiągamy po ukończeniu osiemnastego roku życia. Jednak jest pewien wyjątek, który dotyczy kobiet. Bowiem kobieta, która ukończyła lat szesnaście i otrzymała prawomocne orzeczenie sądu o możliwości zawarcia związku małżeńskiego uzyskuje pełnoletność w chwili zawarcia małżeństwa, a co za tym idzie w wieku szesnastu lat nabywa pełną zdolność do czynności prawnych. Co ważne – nie traci jej jeśli małżeństwo zostanie unieważnione przed ukończeniem przez nią osiemnastego roku życia. Jeśli natomiast chodzi o mężczyzn, to przepisy prawa cywilnego, ani żadne inne, nie dają możliwości wcześniejszego uzyskania pełnoletności niż po ukończeniu osiemnastu lat.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiada z kolei osoba, która ukończyła lat trzynaście, a nie ukończyła lat osiemnastu a także osoba ubezwłasnowolniona częściowo. Jeśli chodzi o brak zdolności do czynności prawnych, to dotyczy on osób, które nie ukończyły lat trzynastu oraz osób ubezwłasnowolnionych całkowicie.
Jakie są konsekwencje poszczególnych rodzajów zdolności do czynności prawnych? Oczywiście osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych może dokonywać wszelkich czynności prawnych – jak sama nazwa wskazuje, nie jest ona w żaden sposób ograniczona przez przepisy prawa. Natomiast osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnej mogą jedynie zawierać umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, czyli umowy, które dotyczą zaspokajania ich podstawowych potrzeb życiowych i nie są żadnym luksusem czy wymysłem. Podobnie jeśli chodzi o osoby niemające zdolności do czynności prawnych, z tym jednak zastrzeżeniem, że nawet umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego zawierane z osobą, która nie posiada zdolności do czynności prawnych mogą zostać unieważnione jeśli nastąpiło rażące pokrzywdzenie takiej osoby, czyli sytuacja, w której osoba taka została np. oszukana.
